Σκέψεις με αφορμή τον Αναρχικό Τραπεζίτη

Ο τραπεζίτης του Φερνάντο Πεσσόα λέει ότι ήταν και παραμένει ένας συνεπής αναρχικός. Έχοντας καταλάβει ότι καμία οργανωμένη αναρχική δράση δεν φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή μια πραγματικά ελεύθερη κοινωνία, καταλήγει ότι το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να υποτάξει τα μέσα εκείνα που δημιουργούν την καπιταλιστική καταπίεση. Βεβαίως αυτό που θέλει να  πρωτίστως να υποτάξει είναι το χρήμα και για αυτό άλλωστε έγινε τραπεζίτης.  Το να χτυπήσει πρόσωπα είναι αδιέξοδο. Με το να αποκτήσει, όμως, ο ίδιος το χρήμα σε αφθονία, δεν υποτάσσεται σε αυτό, αλλά απελευθερώνεται. 

Απελευθερώνεται βέβαια προσωπικά. Ο τραπεζίτης έχει καταλήξει ότι κάθε συντονισμένη προσέγγιση και προσπάθεια αναπαράγει την βία και την εξάρτηση μέσα στην ομάδα. Το να αλλάξεις συσχετισμούς διατηρώντας ουσιαστικά τις ίδιες δομές είναι προφανώς αδιέξοδο. Το ίδιο ισχύει και όταν προβλέπεις ενδιάμεσα στάδια προς την ελεύθερη κοινωνία: το πιθανότερο είναι ότι θα κολλήσεις σε αυτά και αντί να πας μπροστά θα οπισθοδρομήσεις. Όταν όμως κάθε ένας ατομικά απελευθερωθεί από τις ανάγκες του, τότε είναι πιθανότερο να έρθει η στιγμή που η μετάβαση στην ελεύθερη κοινωνία θα είναι άμεση. Επίσης, η μετάβαση θα γίνει, όχι σε μια χώρα, αλλά σε παγκόσμια κλίμακα ή έστω στις μεγαλύτερες και ισχυρότερες χώρες.

Στον Αναρχικό Τραπεζίτη απαντώνται, λοιπόν, σημαντικότατες πολιτικές ιδέες. Πρώτον, ότι τα πρόσωπα και η συμπεριφορά τους είναι αδιάφορα. Σημασία έχουν οι δομές και αυτές είναι που παράγουν και αναπαράγουν την καταπίεση. Δεύτερον, ότι οι ίδιες καταπιεστικές δομές δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αξιοποιηθούν για την μετάβαση σε μια οργάνωση ποιοτικά διαφορετική. Αφού το χρήμα προκαλεί ανισότητες, το χρήμα δεν μπορεί να αποκαταστήσει την ισότητα. Αφού η εξουσία επιτείνει την ανελευθερία, η άσκηση κεντρικής εξουσίας δεν μπορεί ποτέ να δημιουργήσει ελευθερία. Αυτό που χρειάζεται είναι νέες δομές και διαδικασίες. Τρίτον, το ότι καμία τέτοια ριζική αλλαγή δεν μπορεί να επιτύχει και να ευδοκιμήσει σε μια χώρα μόνο. 

Προσεχώς περισσότερα.